อาจารย์รัชนี ศรีไพรวรรณ เกิดที่อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม สำเร็จการศึกษาระดับประถม จากโรงเรียนประชาบาล ‘พินิจราษฎรบำรุง’ อำเภอยางตลาด จังหวัดมหาสารคาม (ปัจจุบันขึ้นกับจังหวัดกาฬสินธุ์) และมัธยมศึกษาจากโรงเรียนสตรีอนุกูลนารี อำเภอกาฬสินธุ์ จังหวัดมหาสารคาม (ปัจจุบันคืออำเภอเมืองกาฬสินธุ์ จังหวัดกาฬสินธุ์) ต่อมาสำเร็จการศึกษาระดับอุดมศึกษา จากโรงเรียนฝึกหัดครูสวนสุนันทาวิทยาลัย (ปัจจุบันคือ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา), โรงเรียนฝึกหัดครูมัธยมวังจันทรเกษม (ปัจจุบันคือ มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม) และ วิทยาลัยวิชาการศึกษาประสานมิตร (ปัจจุบันคือ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ)[2]

อาจารย์รัชนีมีผลงานเขียนหนังสือ ประกอบการสอนวิชาภาษาไทยเรื่อง กระต่ายน้อยและฝนหลวง และ มานะ มานี ปิติ ชูใจ รวมถึงวรรณกรรมเยาวชนเรื่องทางช้างเผือก ร่วมกับนิตยสารอะเดย์[1] อนึ่ง รายการ ภาษาไทยใครว่ายาก เคยเชิญอาจารย์รัชนีเป็นวิทยากร โดยออกอากาศทางโทรทัศน์ไทยพีบีเอส เมื่อวันที่ 10 มีนาคม พ.ศ. 2556 ด้านชีวิตส่วนตัว อาจารย์รัชนีมีบุตรสาวชื่อพรพรรณ[3]

อาจารย์รัชนีถึงแก่กรรม ด้วยโรคหลอดเลือดอุดตัน เมื่อเวลา 21:38 น. ของวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2557 ที่โรงพยาบาลวิชัยยุทธ สิริอายุได้ 84 ปี โดยเมื่อครั้งยังมีชีวิต ท่านแสดงความประสงค์ขอบริจาคร่างกาย สำหรับการศึกษาของคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล[4][2]